اثر تنظیم کننده های رشد بر گل دهی و برخی صفات پیاز خوراکی (Allium cepa) رقم تگزاس ارلی گرانو

چکیده :

 در پیاز خوراکی، گل‌دهی در سال اول باعث کاهش کیفیت و کمیت محصول می‌گردد. به منظور بررسی اثر تنظیم ‌کننده‌های رشد در کنترل گل‌ دهی، پژوهشی گلخانه‌ای روی رقم تگزاس ارلی‌گرانو، که به طور گسترده‌ای در پاییز در مناطق نیمه گرمسیر استان کرمان کشت می‌گردد،

انجام گرفت. در این پژوهش پاکلوبوترازول (صفر، 1000 و 2000 میلی‌گرم در لیتر)، اتفون (500، 1000، 2000، 3000 و 4000 میلی‌گرم در لیتر)، سایکوسل (500 و 1000 میلی‌گرم در لیتر) و اتفون همراه با سایکوسل پیش از بهاره شدن روی گیاهان پاشیده شد. در زمان برداشت پیاز، صفات مورفولوژیک (درصد گل‌دهی، طول و وزن خشک اندام هوایی، وزن پیاز و شاخص رسیدگی پیازها) و صفات بیوشیمیایی (کلروفیل a و b و کل کلروفیل در برگ، قندهای احیاکننده و پروتئین‌های محلول در ریشه، پیاز و اندام هوایی) اندازه‌گیری شد.

نتایج آزمایش نشان داد که مصرف پاکلوبوترازول باعث کاهش درصد گل‌دهی، قندهای احیاکننده، پروتئین‌های محلول و طول اندام هوایی و افزایش کلروفیل‌های برگ، پروتئین‌های محلول، قندهای احیاکننده و وزن پیاز گردید، ولی تأثیری بر وزن خشک اندام هوایی نداشت. مصرف اتفون باعث کاهش درصد گل‌دهی، رشد اندام هوایی، قندهای احیاکننده، پروتئین‌های محلول و کلروفیل برگ، و افزایش شاخص رسیدگی، قندهای احیاکننده و پروتئین‌های محلول در پیاز گردید و تأثیری بر وزن پیاز نداشت. مصرف سایکوسل درصد گل‌دهی، قندهای احیاکننده، پروتئین‌های محلول، کلروفیل و وزن خشک اندام هوایی را افزایش داد، ولی تأثیری بر طول اندام هوایی، کلروفیل‌های برگ، قندهای احیاکننده و پروتئین ریشه و وزن پیاز نداشت. سایکوسل هم‌چنین باعث کاهش قندهای احیاکننده و پروتئین‌های محلول پیاز گردید. مصرف هم‌زمان اتفون و سایکوسل باعث کاهش درصد گل‌دهی، کلروفیل، طول و وزن خشک اندام هوایی گردید، ولی تأثیری بر وزن پیاز و دیگر صفات اندازه‌گیری شده نشان نداد.

مقدمه :

پیاز خوراکی گیاهی است دوساله که به طور طبیعی در دومین فصل رشد گل می دهد، ولی ممکن است تحت شرایط معینی، گل دهی در سال اول رشد اتفاق بیفتد (Rabinowitch, H. D. 1985). در میان انواع مختلف مهارکننده های بیوسنتز جیبرلین ها، سایکوسل و پاکلوبوترازول از بازدارنده های قوی به شمار می روند، و به طور تجارتی تولید می شوند. سایکوسل به عنوان تنظیم کننده رشد مورد استفاده قرار گرفته است، زیرا سمیت کمی دارد و اثرش را بر بسیاری از گیاهان زراعی اعمال می کند. هم چنین، هم ریشه و هم اندام هوایی می توانند آن را جذب کنند.

گزارش های متفاوتی از اثر سایکوسل در برخی از گیاهان گزارش شده است . (یاداوا 1997) اثر سایکوسل را در افزایش، و تسریع گل دهی گیاه همیشه بهار گزارش کرد. هم چنین (آتاویا و حسن 1995) نشان دادند که سایکوسل به رغم کاهش شاخص های رشد در گلابی، باعث افزایش گل دهی، به ویژه در غلظت 2000 میلی گرم در لیتر گردید. (سینادوریا و همکاران 1971 ) گزارش کردند که گل دهی در پیاز توسط تیمار سایکوسل در غلظت های 1000 تا 4000 میلی گرم در لیتر، به طور معنی داری افزایش می یابد.