هتروزیس وموتاسیون گندم

اصلاح از طریق هتروزیس که هتروزیس Heteroosis)) نیز گفته می شود بر این اصل استوار است که هیبرید یا دو رگ بدست آمده از فرم ها ، ارقام یا لینیه های مختلف اغلب رشد و نمو بیشتر یا عملکرد زیادتری را نشان می دهند .

هر اندازه والدین انتخاب شده جهت دو رگ گیری ، بیشتر هموزیگوت باشند، به همان اندازه اثر هتروزیس زیادتر خواهد شد.

چنانچه خواسته شود که حتی الا مکان از گیاهان دگر گشن یک نتیجه بیشتر هتروزیس بدست آید ،باید قبلا این نوع گیاهان را تا سر حد امکان به حالت هموزیگوت درآورد . برای بدست آوردن یک حالت هموزیگوت از گیاهان دگر گشن باید والدین را چندین نسل خود گشن نمود . خود گشن نمودن اجباری (Inbred) تعداد زیادی از گیاهان دگر گشن همراه با گرایش ضعف نیروی زیست یا با صطلاح Inbred- Depression می باشد . گرچه خود گشنی و هتروزیس درست یک اثر مخالف هم دارند ، ولی با وصف این آنها یک هم بستگی در مسئله ژنتیکی تشکیل می دهند . نتایج ظهور خود گشنی بوسیله Allard (1960) چنین توصیف شده است : در اولین نسل خود گشن تعداد زیادی فرمهای مرده یا لتال (Letal) و نیمه جان (Subvital) بوجود می آیند . سپس ماده اولی بزودی کاهش به لینیه هایی تفکیک می گردند ، که در خواص مورفولوژی و فیزیولوژی به طور قابل توجهی متشابه همدیگر می گردند. سو ما رشد و نمو باروری تعدادی از لینیه ها به حدی کاهش می یابد که حتی نمی توانند به حیات خود ادامه دهند . چهار ما لینیه های زنده مانده یک رشد نمو را نشان می دهد . نتیجه عوارض خود کشنده در مورد انواع مختلف گیاهان به شدت های متفاوت ظاهر می گردد. از گونه های دیگر گیاهان که کم و بیش در برابر خود گشنی مقاومتی از خود نشان می دهند ، می توان آفتاب گردان، شاهدانه، چاودار، تعدادی از گیاهان علوفه ای گرامینه و تیره کلمیان را مثال زد.