اثر تنش خشکی و سایکوسل بر عملکرد و اجزای عملکرد جو رقم والفجر

چکیده:

پژوهش های زیادی در زمینه کاهش تاثیرات سوء تنش خشکی و به دست آوردن میزان رشد نامناسب در شرایط کمبود آب صورت گرفته و کاربرد تنظیم کننده های رشد گیاهی یکی از مهم ترین روش های پیشنهادی است.

در یک پژوهش گلخانه ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان، تاثیر چهار سطح خشکی 25، 45، 65 و 85 درصد ظرفیت مزرعه و سه غلظت مختلف کلرمکوات کلراید (CCC) صفر، 1500 و 3000 میلی گرم در لیتر بر برخی از صفات جو پاییزه رقم والفجر مورد بررسی قرار گرفت.نتایج بدست آمده نشان داد که افزایش غلظت سایکوسل از 0 به 3000 میلی گرم در لیتر موجب کاهش معنی دار ارتفاع بوته گردید. محتوای نسبی آب تحت تاثیر ماده کند کننده رشد سایکوسل در شرایط خشکی افزایش نشان داد. تعداد پنجه ها و وزن خشک ریشه و شاخساره ها ، در نتیجه کاربرد سایکوسل درشرایط خشکی افزایش یافت . هم چنین مشخص شدکه استفادهاز تیمار سایکوسل، نسبت وزن خشک ریشه به شاخساره ها، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله را در شرایط خشکی و بدون تنش افزایش می دهد. به نظر می رسد برای دست یابی بهحداکثر عملکرد دانه رقم والفجردر حالت های مختلف خشکی ، استفاده از 3000 میلی گرم در لیتر سایکوسل قابل توصیه باشد.

مقدمه :

کلرومکوات کلرید یکی از مشتقات کولین می باشد که از واکنش تری متیل آمین و یک آلیفاتیک هالید به نام 1 و 2- دی کلرو اتان تولید می گردد.ماده تولید شده به شکل کریستال بوده و در آب قابل حل می باشد و از آن به عنوان تنظیم کننده رشد گیاهی استفاده می شود. کلرومکوات کلرید یا سایکوسل از گروه ترکیبات اونیومی بوده و از پر مصرف ترین کند کننده های رشد گیاهی به ویژه در اروپا بوده و امروزه جهت کاهش خوابیدگی و کنترل رشد رویشی گیاهان زراعی( به ویژه غلات) کاربرد فراوانی پیدا کرده است (Emam,Y.and G.R.Moaied 2000, Emam,Y.and M.Carwright 1990 ).

گزارش شده است که کلرومکوات کلرید( بیشتر در عملکرد دانه ) به خاطررشد ریشه بیشتر و مقاومت به خشکی بیشتر تحت حالات خشک بوده است(De,R.,G.Giri et al 1982, Humphrise, E.C 1968). عملکرد بیشتردانه در گیاهان تیمار شده با سایکوسل به خاطررشد ریشه بیشتر، افزایش مقاومت روزنه ای و پتانسیل آب بیشتر در برگ می باشد (De,R.,G.Giri et al 1982). بر طبق نتایج برخی پژوهشگران سایکوسل باعث کاهش ارتفاع ساقه، افزایش تعداد پنجه در هر بوته، افزایش تعداد دانه در سنبله، افزایش مقاومت به سرما، شوری، قارچها و حشرات می شود(Emam and Daetfal 1997, Jung,j.and W.Rudemacher 1983, Rajala,A,2003). هدف ازانجام پژوهش حاضر بررسی واکنش جو پاییزه رقم والفجر به چهار سطح خشکی در سه غلظت متفاوت کند کننده رشد سایکوسل در شرایط گلخانه بوده است .

مواد و روش ها:

به منظور بررسی کلرومکوات کلراید بر تنش خشکی در گیاه جو رقم والفجر، آزمایشی در سال زراعی 82-83 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد . پیش از انجام آزمایش نمونه مرکبی از خاک مزرعه جهت تعیین عناصر غذایی مورد نیاز تهیه و به آزمایشگاه خاک شناسی ارسال گردید. درگلخانه ازگلدان های پلاستیکی 11 کیلویی استفاده گردید. خاک گلدان ها از زمین زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنرکرمان برداشت شد. کاشت بذرها در تاریخ 27/9/83 انجام گرفت . بذرها قبل از کاشت ابتدا با قارچ کش ویتاواکس به میزان 2 در هزار ضدعفونی شدند. درون هر گلدان 6 عدد بذر کشت گردید.