خصوصیات گیاه کلزا
کلزا گیاهی علفی و با دوره رشد یکساله بوده و ارتفاع بوته آن از 50 تا 170 cm متغیر است، گیاه دارای ساقه راست، منشعب و تقریبا" مدور می باشد. ریشه کلزا عمودی است که در شرایط مناسب تا عمق 80 cm خاک و حتی بیشتر نفوذ می کند.
عمق نفوذ و گستردگی ریشه نقش بسزایی در مقاومت گیاه به خشکی دارد. برگهای آن در مرحله اولیه رشد بیضی شکل، دارای دمبرگ بوده امّا در مراحل بعدیف برگها نوک تیز و تا حدودی به ساقه چسبیده اند.گلهای آن زرد رنگ و گل آذین آن خوشه ای می باشد. طول غلاف 10- 5 cm و حاوی 40- 15 عدد دانه کروی شکل می باشد. رنگ دانه زرد، قهوه ای تیره و یا سیاه بوده و وزن هزار دانه آن 5_ 3/5 گرم می باشد.
تناوب زراعی
کلزا در تناوب هر محصولی که اجازه تهیه بستر مناسب بذر، کشت و اجتناب از بیماری های خاکزی را فراهم می سازد، رشد می کند. کلزا در تناوب با سایر محصولات به ویژه غلات قرار می گیرد و در کنترل بیماری ها، آفات و علفهای هرز مزارع مؤثر می باشد. آزمایشهای انجام شده نشان داده است که عملکرد به دست آمده از گندم کشت شده پس از کلزا حدود 10% بیشتر از عملکرد زراعت گندم پس ازآیش است. البته کشت پیاپی کلزا در یک زمین یا کشت آن در تناوب با سایر گیاهان جنس براسیکا باعث تشدید بیماری ها می شود که عامل آن چندین سال در خاک زنده می ماند.
ارقام کلزا
مناطق سرد:fornax, okapi, slmo46
مناطق معتدل سرد: طلائیه ,Colvert, orient
مناطق گرم جنوب و سواحل خزر: sponsor Hyola 308, Hyola 401, PF 7046/91, option 501 (کشت دوم بعدازبرداشت برنج)
انتخاب رقم
ارقام کلزا از نظر تیپ رشد با توجه به ریخته ارثی به سه گروه عمده تقسیم میشوند.
ارقام کلزا با تیپ رشد بهاره (Spring): این ارقام برای به گل رفتن به درجه حرارت حدود 3 درجه سانتیگراد به مدت یک هفته نیاز دارند.
ارقام کلزا با تیپ رشد بینابین (Intermediate): این ارقام جهت بهاره سازی یا شروع رشد زایشی به درجه حرارت حدود 3 درجه سانتیگراد و کمتر به مدت یک ماه نیاز دارند. تیپ رشد بینابین نیز به دو زیر گروه تیپ رشد بینابین زودرس و بینابین متحمل به سرما تقسیم میشود.
ارقام کلزا با تیپ رشد زمستانه (Winter): این گروه تحمل به سرمای بسیار
خوبی داشته و جهت شروع رشد زایشی به درجه حرارت حدود 3 درجه
سانتیگراد و کمتر به مدت یک و نیم ماه نیاز دارند.
نوع خاک
کلزا نسبت به انواع مختلف خاک سازگاری وسیعی نشان می دهد اما مناسبترین اراضی بافت متوسط با زهکشی مناسب و وجود مواد آلی برای رشد آن کافی می باشد.خاکهای شنی اغلب به دلیل عدم نگهداری رطوبت مناسب نمی باشند.همچنین کلزا در خاکهای شور و یا قلیایی به خوبی رشد نمی کند. برای کاشت مطلوب کلزا انتخاب خاک مناسب و همچنین تهیه بستر مناسب بذر از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
آماده سازی زمین
تهیه بستر مناسب بذر یکی از شرایط اصلی در موفقیت زراعت کلزا در تمام
مناطق می باشد. بذور کوچک کلزا نیاز به بستر کاشت مرطوب با بافت
ظریف، منسجم و مناسب داردتا رطوبت کافی برای جوانه زنی و رشد را در
اختیار داشته باشد.برای تاُمین شرایط فوق معمولا" عملیات خاک ورزی شامل
شخم عمیق دیسک و ماله انجام می شود. بعد از شخم عمیق برای از بین بردن
کلوخ های خاک دوباره دیسک عمود بر هم ضروری می باشد. در این مرحله
می توان علف کش پیش از کاشت مانند ترفلان را نیز با خاک مخلوط کرد.
جهت استفاده از این علف کش تهیه زمین و بستر کاشت باید به نحو مطلوبی
انجام پذیرد.زمین هایی که دارای کلوخه هستند(خشکه کاری) علف کش تاُثیر
لازم را نخواهد داشت. در زراعت کلزا پس از دیسک از ماله نیز استفاده می
شود که به سبز شدن یکنواخت مزرعه کمک خواهد کرد.