نیشکر گیاهی است چند ساله از تیره گندمیان که به جهت تولید و استحصال قند از ساقه آن کشت میشود. این گیاه علاوه بر تولید شکر جهت تغذیه دام، صنعت کاغذ و چوب و تولید الکل استفاده میشود. برزیل، هند و چین مهمترین تولید کنندگان نیشکر در جهان هستند. در ایران نیز خوزستان قطب تولید نیشکر میباشد. نیشکر مهمترین گیاه در تبدیل انرژی خورشید به ماده خشک است.

اکولوژی نیشکر:

نیشکر گیاه خاص مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است .در جه حرارت متوسط برای رشد ونمو وساختن قند کافی در ساقه ها لازم است بین 30 درجه تا 34 درجه می باشد ، جذب عناصر غذایی تابع در جه حرارت می باشد که در حرارت زیر 19 درجه جذب ازت انجام نمی شود .نیشکر برای رشد و نمو خود نیاز به رطوبت فراوان دارد ،یک بوته کامل نیشکر روزانه حدود 4 لیتر آب تبخیرمی کند .

خاکهای عمیق  با بافت متوسط تا نیمه سنگین برای نیشکر مفید است .

نور یکی از فاکتورهای محیطی که روی رشد و نمو تاثیر می گذارند که در روزهای خیلی کوتاه نیشکر به گل می رود .

مورفولوژی نیشکر:

ساقه:

ارتفاع ساقه نیشکر  1/5 تا 4  و حتی گاهی بیشتر می رسد .

قطر ساقه در پایین ضخیم تر بوده و بطرف بالا به تدریج

 کاهش پیدا میکند ،قطر ساقه ها در گونه های مختلف 6 تا 15 سانتی متر متفاوت می باشد که ذخایر ساکارز بیشتر در قسمت مرکزی و پایینی می باشد .پس از خوابیدن قلمه ها ،جوانه های جانبی به سرعت رشد کرده و بصورت ساقه و یا برگ اولیه از زمین بیرون می آید از جوانه های جانبی واقع پاجوش های جدیدی بوجود می آید .

ساقه نیشکر از 72 تا 76 درصد و 24 تا 27 درصد مواد جامد ،که مواد جامد خود شامل 11 تا 14 درصد فیبر و 10 تا 16 درصد قند می باشد

نکته : با خرد کردن و عصاره گیری از ساقه نیشکر ،عصاره حاوی 75 تا 93 درصد قند بدست می آید.

ریشه:

ازدیاد نیشکر بصورت قلمه زنی می باشد .پس از آنکه قلمه ها در شرایط مناسب محیطی قراربگیرند ریشه های نازک و سفید رنگ از آن خارج می شود .

در داخل خاک معمولا سه نوع ریشه بوجود می آید ...

ریشه های سطحی : دارای انشعابات زیاد و طول انها وابسته به رقم بین 25تا 50 سانتیمتر است .

ریشه های میانی :این ریشه ها را ریشه های پشتیبان نیز می گونید که نقش تثبیت گیاه را دارند .

ریشه های عمیق: در چند متری زمین نفوذ می کنند.

برگ نیشکر :

برگها بصورت متناوب روی ساقه ، برگ فاقد دمبرگ بوده و انتهای آن بصورت غلاف اطراف ساقه پیچیده شده و در محل گره ها به ساقه متصل می گردد .

گل نیشکر :

نیشکر بعداز 12 تا 24 ماه رشد رویشی ،چنانچه تحت شرایط روزهای بسیار کوتا قرار بگیرد ،تولید گل می کند .

گل آذین بصورت خوشه ای مرکب ،گل دارای 3 پرچم و مادگی می باشد بسیاری از ارقام زراعی نر عقیم بوده و بذر تولید نمی کند ( گل های انتهایی بارور و گل های پایینی عقیم هستند ).

بذر نیشکر شبیه گندم است دانه قدرت حیاتی کمی داشته و بعد از رسیدن پس از مدت کوتاهی از بین می رود .